Vered Ben-Kiki
Vered Ben-Kiki Fishman: alles is een soort alsof
De beeldend kunstenares Vered Ben-Kiki Fishman woont sinds begin jaren tachtig in België, sinds ze met een studiebeurs vanuit Israël naar Europa is gekomen om schilderkunst te studeren aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen. Haar werk is sober, vaak zonder perspectief of andere technieken om diepte of reliëf te suggereren. Ze gebruikt pastelkleuren en inkt, collage, muziek en performance om haar universum vorm te geven en ontwikkelde zo een stijl die ieders collectieve geheugen raakt.
Toen ze in België aankwam raakte Vered Ben-Kiki gefascineerd door de filmwereld. Haar grote bewondering voor de films van Woody Allen, Luis Buñuel, en vooral The Marx Brothers doet haar afzien van zelf een rol op te eisen binnen die wereld. Wel gaat ze aan de slag met de afzonderlijke elementen en structuren die film gestalte geven, die ook verband houden met een stripcultuur die ze ontdekt in België: script of tekstballonnen, filmische opeenvolging van frames, montage, beeld en geluid, drama en dialoog. Vooral de westernstrip in Nederlandse vertaling trekt haar aandacht, een cowboy – symbool van zwijgzame mannelijkheid – die uitroept ‘Vooruit, naar de paarden!’ vindt ze een karikatuur op zich.
Ben-Kiki ontwikkelde letterlijk een taal van beelden, woorden mogen meespelen, maar ze worden klunzig opgevoerd, waardoor benadrukt wordt hoe ontoereikend ze zijn om een diep-menselijk gevoel uit te drukken. Vanuit haar achtergrond als filosofiestudent en kennis van Hebreeuws, Engels en wat Arabisch, en de onderdompeling in een andere gespleten cultuur zoals België, met zijn Franstalige en Nederlandstalige interacties worden eenvoudige begrippen als 'hier', 'daar', 'gisteren' 'nu' herverdeeld in een onstabiel landschap.
In maart 2023 wordt Vered Ben-Kiki herdacht met een tentoonstelling van haar werk in Brussel, getiteld alles is met alles verbonden en een performance pour MISS VERED: Artist – Poet – Musician – Performer Asteroid 42 door Christine Clinckx. Gekleed in een plastic overjas vraagt Clinckx aan alle bezoekers een boodschap op een steen te schrijven en op de grond bij één van de tentoongestelde werken te leggen. Op het moment dat Ben-Kiki samen werkt met Serge De Taeye (1965 – 2000) was ‘Asteroïde 42’ haar performance naam. Clinckx herinnert zich dat Ben-Kiki het fascinerend en grappig vond dat Asteroïde 42 zo haar best had gedaan om te groeien, ze was immens groot met een diameter van 100.2 km, en dat het haar dan toch net niet gelukt was om als planeet te worden erkent.
“Ze vond het ook hilarisch dat de asteroïde veel onregelmatig gevormde lichamen had, die ze graag vergeleek met de mensen hier op aarde met al hun verschillende vormen. Je vindt de vormen terug in haar grote tekeningen en ze liet lichamen communiceren met elkaar over hun vorm. De Astroide 42, ook wel Isis (vernoemd naar een vrouw! (Elizabeth) Isis Pogson. astronoomdochter van de ontdekker N.R. Pogsons) werd omschreven als zelfstandig en eigenzinnig en dus boosaardig, dat vond ze geweldig. In de performances met Serge speelde zij Astroide 42 (negatief, eigenzinnig, boosaardig, zelfstandig) en vertelde ze welke vorm ze had – ongelijk, met gaten en bulten, minder gestroomlijnd mooi of zelfs lelijk – en Serge (positief, volgzaam,…) was ook een vorm, maar een mooie. Ze speelden yin en yang, in balans gebracht door het tegengestelde – of Lilith versus Eva of God versus de Duivel of man versus vrouw.” (Clinckx, januari 2024)
Vered Ben-Kiki raakt betrokken bij verschillende bands die ontstaan zijn onder de impuls van jazzmuzikant en componist Luc Mishalle; ze ontwerpt LP/cd omslagen voor Marakbar (1993) Marockin' Antwerp (1993), El Adoua (1998), Marockin' Strings (2000), Aywa van Luc Mishalle (2004), Saxafabra van Cezariusz Gadzina (2007), Marockin' Brass – Beats & Pieces (2018), ze is zangeres in de band Marockinettes en speelt percussie in de groep Al-Harmoniah (1998). In 2013 brengt ze haar eigen muziek uit, gitaar en zang, onder de titel: B e w o n d e r – The Eyes Of The Beloved. Ze werkt mee aan een cultureel muziekprogramma voor Radio Centraal en van 1990 tot 1996 geeft ze ook op onregelmatige tijden een krant uit THE BOTTOM, New York . Paris . London, met bijdragen van onder andere Serge De Taeye, Jef Lambrecht, Dominique Grégoire, Hugo Heyrman, Chris Straetling, Lieve Lambrecht, Jessica Lens, Guy Rombouts, Monika Droste en Iskender Alpdemir. Uitgegeven bij haar eigen uitgeverij Af&Toe in de Scheldestraat Antwerpen.
Vanaf 2008 legt ze zich toe op het maken van kinderboeken in verschillende talen, zoals Deek the dragon is in love (2008), Hanna is afraid to go to school (2009), Elias, grandpa & the Amsterdam Pirates Corporation (2009), Alice (2012), Artuur invites you to his event (2015), Daniel and the gambling cat Oracle (2015), July Rose and the flying carpets (2015), Tilly Lee, het genie (2015), Hanna and the Blue Knights (2015), Gabriel and his teacher (2017), Verhalen voor Monday (2017), De gekke kat en mama (2017).
Vered Ben-Kiki vervulde een belangrijke rol in de Antwerpse kunstscène van de jaren ’90 en later. Ze toonde haar werk in solotentoonstellingen bij Galerie Inexistent (Antwerpen, 1990) en de Kanaal Art Foundation (Kortrijk, 1993) en in groepstentoonstellingen in het Chagall House (Haifa, 1985), het Helen Rubinstein Pavilion (Tel Aviv, 1986), het Museum voor Hedendaagse Kunst (Gent, 1988), De Warande (Turnhout, 1989), Galerie Container (Florence, 1989) en Witte de With (Rotterdam, 1994).