Antwerpen Stadscollectie

Panamarenko (1940-2019) is een van de meest opmerkelijke Belgische kunstenaars uit de tweede helft van de twintigste eeuw. In zijn werk komen kunst en technologie samen in de vorm van poëtische en ingenieuze tuigen en constructies. In 1984 bedenkt hij de naam ‘Rucksackflug’ voor het Vliegende-Rugzakken-project dat hij voor ogen heeft. Op een aantal tekeningen uit 1972 zijn al door propellers aangedreven tuigen te zien die een vliegende rugzak voorstellen, maar pas in 1984 gaat hij over tot de uitvoering ervan. De bedoeling is een compact maar uiterst efficiënt toestel te bouwen waarmee de piloot waar dan ook kan landen en opstijgen, zowel in de bergen als in de stad.

Het toestel Rugzakvlucht 4KW behoort samen met de Groene Rugzak tot een van zijn allereerste experimentele tuigen om een luchtsprong te kunnen maken met de handen vrij. Het gewicht van het toestel wordt gedragen door de schouders en de rug, die ook instaan voor de wendbaarheid. De motor en propeller zijn in de behuizing van de rugzak gemonteerd, met fijn afgebogen luchtkanalen om de geproduceerde stuwkracht van de propellers naar beneden af te leiden. Om het evenwicht te behouden dient de luchtstroom aan beide zijden van het lichaam gelijk te blijven. Het aandrijfmechanisme van de rugzakvliegtuigen is in de loop der jaren steeds blijven evolueren (propellers, pastillemotors, vlieg- of schoepenwielen), net als de behuizing die varieert van epoxy, bakeliet en makrolon tot balsahout en fiberglas.

In totaal vervaardigt de kunstenaar een tiental rugzakken die allemaal ressorteren onder de oorspronkelijke noemer Portable Air Transport (zijn eerste ontwerp voor een draagbaar luchtapparaat uit 1969). De helikopter Rugzakvlucht 4KW, ook de Zilveren Rugzak genaamd, is in uitvoering even robuust gebouwd als elegant gepresenteerd.