Antwerpen Stadscollectie

In dit vroege videowerk vertolkt Ignace Cami met beschilderde arm en hand een krassende en sprekende gaai, die steeds herhaalt: “De taal is gans het volk.” Hoewel er geen eensgezindheid is over de afkomst van de leuze – Jan Frans Willems, een van de vaders van de Vlaamse Beweging, en Prudens van Duyse worden genoemd – heeft ze een belangrijke rol gespeeld in het streven naar het ‘herstel’ van het Nederlands in Vlaanderen sinds 1830. Hoewel de rol van taal binnen een cultuur moeilijk te overschatten valt, is het volgens Cami van belang dat beide voortdurend evolueren en transformeren en op die manier actueel blijven. Een protectionistische benadering van cultuur kan ervoor zorgen dat erfgoed statisch wordt en zijn relevantie verliest. Tot een aantal jaren geleden spraken we over de Vlaamse gaai, hoewel het dier over heel Europa voorkomt. Het 'Vlaamse' van de gaai zou zijn oorsprong hebben gevonden in Nederland, waar men lang dacht dat invasieve gaaien uit Vlaanderen afkomstig waren. Volgens een andere verklaring zou het om een taalkundig misverstand gaan. Het oud-Franse ‘geai flamant’ (vlammende gaai) voor de bontgekleurde vogel zou verkeerdelijk zijn geïnterpreteerd als ‘geai flamand’ (Vlaamse gaai). Nu wordt de vogel aangeduid met het eenvoudige gaai, maar mag dit exemplaar – dat de taal, en schijnbaar ook de geschiedenis, kent – zichzelf niet als Vlaamse gaai identificeren?